CBDC nedir? Nasıl çalışır?

Bir CBDC geleneksel fonlara benzer çalışır, sadece tamamen dijitaldir. Kullanıcılar, telefonları veya diğer sanal cihazları aracılığıyla ulaşabilecekleri dijital cüzdanlara sahip olurlar. Telefonlarından, bakiyelerini kontrol edebilir, vergi iadesi gibi devlet tarafından verilen ödemeleri alabilir ve taraflar arası para transferi yapabilirler. Genel olarak, para birimi yaratmak için blok zinciri teknolojisinin kullanımıdır. 

Blok zinciri teknolojisi, neredeyse hiç ücret olmadan neredeyse anında ödemeyi sağlar. Bu şekilde, vatandaşlar devletten ödemelerini  günlerce veya haftalarca beklemektense, neredeyse hemen alabilirler. 

İdeal olarak, ülkedeki tüm şirketler merkez bankasının ağında vardı, yani sadece banka değil herkes fonları hemen ve ucuza yer değiştirebilirdi. Bu hızın ve verimliliğin bir kısmı aracıların kesilmesine bağlıdır. 

CBDC'nin avantajları

Verimlilik

Blok zinciri teknolojisiyle dağıtılmış bir CBDC daha ucuzdur, hızlıdır ve tartışılır biçimde şimdiki finansal sistemden daha ulaşılabilirdir. Mobil cihazı olan herkes CBDC'den faydalanabilir ve dijital para birimleri bir bölge içindeki şirketleri ve vatandaşları birleştirebilmenin bir yolu olarak hizmet eder.

Ulaşılabilirlik

Bir merkez bankası dijital para birimi, vatandaşların banka hesabına sahip olmaları ihtiyacını ortadan kaldırır. Bankalar sıklıkla belirli işlemler için minimum tutarlar ve ücretler talep ederler. Hatta bazı bankalar bazı müşterilerin para hareketlerini bloke edecek kadar ileri gider. Bir CBDC basitçe dijital bir cihazdan yönetildiği için, herkes devlet tarafından verilen fonlarını endişesiz saklayabilir.

Aracısızlaştırma

Blok zinciri teknolojisi sayesinde, hem işletmeler hem de vatandaşlar paralarını istedikleri gibi taşıyabilirler. Bir CBDC, banka ya da benzer fon yönetim gruplarının işlemleri onaylaması ihtiyacını kaldırır ve ne kadar paranın taşınabileceğini, yanı sıra nereye gideceğini de sınırlar.

Güvenlik

İdeal olarak, bir CBDC ağı, blok zincirin değiştirilemez teknolojisinin üstüne inşa edilir. Ağ, merkez bankasının güvenebileceği tüm işlemlerin tarihsel açıdan doğru olduğu bir defter görevi üstlenir. Böyle bir gözetim, bankalara para aklama gibi yasadışı aktivitelerle savaşmada ve şüpheli işlemleri belirlemede ve sonrasında harekete geçmede yardımcı olabilir.

CBDC'nin dezavantajları

Kontrol 

Devlet tarafından yönetilen bir ağın, blok zincirin özündeki amacı yendiğini blok zinciri meraklıları anlayacaktır. CBDC'nin sayısallaştırılmış doğası gereği tüm işlemlerde tümüyle bir gözetimi olduğu için, bir CBDC kesinlikle devletin vatandaşların fonları üzerinde daha çok kontrol kurmasını sağlar. Devletin, finansal hayatlarına daha az karışmasını isteyen vatandaşlar CBDC'de bir sorun görebilir. 

Bankacılık seçeneklerinin olmaması 

CBDC'den faydalanmak isteyip bir merkez bankasına finansal hamle yapan vatandaşlar, kendilerini o bankayla sınırlıyor olabilir. Nihayetinde, bir CBDC, tüm kontrolü merkez bankasına verip, yerel ve bölgesel banka ihtiyacını ortadan kaldırır. Bir devlet bankası yerine geleneksel bankaları kullanmak isteyen vatandaşlar değişime ayak uydurmada zorlanabilir.  

Risk 

Bir varlıkla, devlet, CBDC aracılığıyla çok fazla şeyin kontrolünde, sistemdeki herhangi bir tehdit ya da hata bankanın sorumluluğunda olacaktır. Çalışanların yanlış bilgi girmesi veya sistemde bir hata olması durumunda, merkez bankasının itibarı sonsuza kadar zedelenecektir. 

Aynı anlayışla, merkez bankalarının geleneksel bankalar tarafından sunulan kredi ve borç hizmetlerini karşılamaları gerekir.